De onzakelijke lening: niet iedere lening is zakelijk

Wanneer je als ondernemer op zoek bent naar kapitaal om groei te realiseren, nieuwe projecten te starten, of tijdelijke financiële tegenwind op te vangen, is het van groot belang om de financieringsstructuur zorgvuldig te plannen. Een veelvoorkomende valkuil, zeker bij leningen van familieleden of andere nauw betrokkenen, is het aangaan van een onzakelijke lening. Hoewel deze vorm van lenen vaak voortkomt uit goede intenties, kan het verstrekkende juridische en fiscale gevolgen hebben die het succes en de stabiliteit van je onderneming kunnen bedreigen.

Wat is een onzakelijke lening?

Een onzakelijke lening ontstaat wanneer de voorwaarden van de lening afwijken van wat een onafhankelijke derde partij, zoals een bank, onder dezelfde omstandigheden zou accepteren. Dit betekent dat als je bijvoorbeeld geld leent van je ouders of andere familieleden onder voorwaarden die niet marktconform zijn, de belastingdienst of een andere toezichthouder dit kan aanmerken als een onzakelijke lening. Hierbij is van belang of de rente zakelijk is vastgesteld op
basis van de elementen uit de overeenkomst.

Andere indicatoren voor een onzakelijke lening zijn:

• Is de aangetrokken financiering binnen de huidige mogelijkheden bij een derde partij wel mogelijk geweest, bijvoorbeeld bij een bank?
• Is er een solide geldovereenkomst aanwezig?
• Hoe is het gesteld met de zekerheden?
• Hoe zijn de aflossingen geregeld?

Fiscale en juridische gevolgen van een onzakelijke lening

Het aangaan van een onzakelijke lening kan diverse fiscale consequenties met zich meebrengen, zowel voor de inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, als schenkingsbelasting. Een belangrijk risico is dat de rente niet volledig aftrekbaar is van de winst, wat de fiscale last van je onderneming kan verhogen.

Daarnaast kan het afboeken van een lening die niet terugbetaald kan worden, in bepaalde gevallen worden aangemerkt als een schenking. Dit brengt niet alleen fiscale consequenties met zich mee, maar kan ook leiden tot onverwachte belastingclaims. Deze situatie kan worden aangemerkt als een verkapte dividenduitkering of zelfs als een belaste schenking, wat de financiële gezondheid van je onderneming ernstig kan schaden.

Onzakelijke leningen buiten de familiesfeer

Hoewel onzakelijke leningen vaak worden geassocieerd met leningen binnen de familie, is het belangrijk te beseffen dat ze ook kunnen voorkomen in relaties buiten de familiesfeer. Bijvoorbeeld, als je geld leent van een zakenpartner of een andere onderneming onder voorwaarden die niet als marktconform kunnen worden beschouwd, kan dit eveneens worden aangemerkt als een onzakelijke lening. De Hoge Raad heeft bepaald dat zelfs in situaties zonder familiebanden, persoonlijke betrekkingen kunnen leiden tot het aanvaarden van een debiteurenrisico dat een onafhankelijke derde niet zou nemen.

Het belang van zorgvuldig handelen en professionele begeleiding

Als ondernemer is het van cruciaal belang om bij het verstrekken of aangaan van leningen altijd de zakelijke haalbaarheid en de marktconformiteit van de voorwaarden te evalueren. Dit voorkomt niet alleen potentiële fiscale en juridische complicaties, maar beschermt ook de financiële stabiliteit van je bedrijf.

Het is verstandig om bij het aangaan van leningen, vooral in complexe situaties zoals bij familieleden of zakenpartners, tijdig advies in te winnen bij experts op het gebied van bedrijfsfinanciering en belastingrecht. Dit helpt je om potentiële risico’s vroegtijdig te identificeren en ongewenste gevolgen te vermijden. Bij Claassen, Moolenbeek & Partners beschikken we over meer dan 40 jaar ervaring in bedrijfsfinanciering en zijn we op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in de financiële sector. We staan klaar om je te helpen bij het structureren van leningen die niet alleen voldoen aan de eisen van de markt, maar ook bijdragen aan de duurzame groei van je onderneming.

De belastingdienst en de onzakelijke leningenleer

De onzakelijke leningenleer is ontwikkeld door de Hoge Raad en is van toepassing in zowel de inkomstenbelastingsfeer (terbeschikkingstelling) als in de vennootschapsbelastingsfeer. Als de lening onzakelijk is, merkt de belastingdienst het aan als ‘definitieve betaling aan directeur-grootaandeelhouder. Dit wordt dan weer gezien als inkomsten. Het kan belast worden als dividenduitkering of als loon. Je kunt er zelfs een boete door krijgen, die kan oplopen tot 100% van het bedrag dat je meer moet betalen aan de belasting.