Bedrijfsovernames in de MKB zorgsector

Waarom is het overnemen van een bedrijf in de zorgmarkt interessant?

Regelmatig zien we in diverse marktonderzoeken, dat het aantal overnames in de Healthcare sector nog steeds aan het stijgen is. Dit zijn dan volgens de Informatiekaart van NZA vooral de sectoren:

• Mondzorg (tandartsen en tandtechniek)
• Medisch specialistische zorg
• Langdurige zorg (zorginstelling)
• Paramedische zorg (bijv. Fysiotherapeuten)

Hierbij zien we dat het gaat om ongeveer 530 keer dat er een bedrijf wordt overgenomen in de afgelopen 3 jaar. Ruim twee-derde van dit aantal speelt zich af in de hierboven genoemde 4 deelsectoren.

Niet alleen bij de grote multinationals in de medische technologie maar vooral in het MKB is deze trend zichtbaar. Brookz geeft bijvoorbeeld in hun halfjaarlijkse overname barometer (H1-2021) dat het aantal overnames in het MKB niet alleen procentueel stijgt (van 4% naar 6% van het totaal) maar dat het aantal overnames t.o.v. dezelfde periode vorig jaar ook is verdubbeld van 20 naar 41 transacties (zowel aankooptransacties als verkooptransacties) in een halfjaar.

Waarom is de overname van medische bedrijven interessant voor veel kopers?

Door de toenemende vergrijzing in Nederland bestaat het idee dat de Healthcare markt de komende tijd nog verder gaat groeien waardoor er veel belangstelling is voor een praktijkovername. In het trendscenario van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gaat men uit van een stijging van de zorguitgaven van 2,9% per jaar, waarmee deze in 20 jaar verdubbelt tot 174 miljard Euro.

Door de beperkte ketenvorming en versnippering in diverse sectoren binnen de zorgmarkt is er nog veel ruimte voor een bedrijf overnemen. Dit is niet alleen interessant voor private equity partijen maar ook voor MKB-ondernemers. Schaalvoordeel wordt ook als de belangrijkste reden gezien voor concentratie in veel van de verschillende zorgsectoren.

Een van de bekendste voorbeelden is de mondzorg sector. Volgens onderzoek van de ABN AMRO is pas 10% van de meer dan 4700 tandartsenpraktijken onderdeel van een tandartsketen van 4 praktijken of meer. Dat betekent dat kopers nog flink kunnen profiteren van schaalvoordelen, meer taakverdeling en een meer bedrijfsmatige aanpak.

Ook voor fysiotherapiepraktijken staat de schaalvergroting nog maar in de kinderschoenen. Hier is volgens onderzoeksbureau marktdata.nl in 2019 nog maar 4% van de ongeveer 12.800 praktijken voor fysiotherapie onderdeel van een keten. De gemiddelde omzet per praktijk (net iets meer dan €100.000) is echter ook veel lager dan in een tandartsenpraktijk.

Zijn er dan ook nog voldoende verkopers in de zorgsector?

Er zijn een aantal redenen waarom er naast kopers ook genoeg eigenaren zijn, die willen verkopen. De belangrijkste redenen zijn:

• Behoefte van de organisatie om een grotere diversiteit aan behandelingen binnen hetzelfde vakgebied te kunnen aanbieden;
• Het bereiken van duidelijke kostenbesparingen zodat de concurrentiekracht en verdiensten op peil blijven;
• Investeringen om de verschuiving van alleen behandelingen van klachten naar de preventie van toekomstige klachten te kunnen maken
• EHealth ontwikkelingen – zoals zorg op afstand, thuiswerken en elektronische patiëntendossiers (EPD) – kunnen blijven aanbieden;
• Samenwerkingsbehoefte om sterker te kunnen staan richting zorgverzekeraars, concurrenten en leveranciers.
• Pensionering van ondernemers zoals in de mondzorg sector waarbij volgens het eerder genoemde ABN AMRO onderzoek 40% van de ondernemers met pensioen wil gaan in de komende 10 jaar.

Wat zijn belangrijke aspecten bij de overname van zorg praktijken

Naast aspecten die voor veel andere MKB-sectoren van belang zijn zoals bijvoorbeeld locatie, zijn er ook een aantal zorg specifieke aspecten van belang.

• Huisvesting
  Net als bijvoorbeeld bij supermarkten is de locatie van de praktijk belangrijk. Patiënten willen immers hun zorgverlener redelijk in de buurt. Daarnaast speelt de samenwerking met andere disciplines een rol waarbij praktijken graag samen in een gezondheidscentrum zitten met andere zorgverleners.
• Goodwill bepaling
  In het verleden werden er vaak branche specifieke goodwill formules bepaald (bijvoorbeeld in de fysiotherapie volgens de KNGF richtlijn). Dit is niet altijd verstandig en er kan vaak beter gebruik worden gemaakt van de ook door CM&P veel gebruikte free cash flow methode voor de waardebepaling van een onderneming.
• Contracten
  De afhankelijkheid van zorgverzekeraars in deze markt kan zeer groot zijn. Deze contracten bepalen niet alleen vaak de tarieven maar hebben grote invloed op het bedrijfs- en verdienmodel.
• Toestemming NZA/ACM
  Een te grote concentratie in een bepaalde markt of streek kan ook voor controle (vertraging) en zelfs afwijzing door de Nederlandse Zorg Autoriteit of Autoriteit Consument & Markt leiden.
• Diploma’s en vergunningen
  Vanuit wetgeving zijn er vaak eisen die gesteld worden aan de aanwezigheid van gediplomeerd en gecertificeerd personeel al dan niet in combinatie met de vergunning of certificaten nodig voor het uitoefenen van de werkzaamheden.

Hoe worden bedrijfsovernames in de medische markt gefinancierd?

Financiering van een MKB overname is natuurlijk sterk afhankelijk van zowel de koper als de verkoper. Volgens de NZA gaat het bij de helft van de overnames in de sector om overnames waar Private Equity bij betrokken is. Deze worden anders gefinancierd dan bij het verkopen van een bedrijf aan een andere MKB-er. Volgens Brookz zijn de belangrijkste 4 financieringsmethodes door MKB ondernemers:

• Een lening door de verkoper van de onderneming aan de koper.
• Banklening van een van de bekende banken in Nederland of daarbuiten.
• Borgstellingskrediet door verkoper of derden
• Alternatieve kredietverstrekker die op speciale delen van de balans financiert (factoring van debiteuren en voorraden, vastgoed, etc)

Interesse om je bedrijf te verkopen of een bedrijf over te nemen?

Voor zowel het kopen als het verkopen is het aan te raden om een goed plan van aanpak te maken. Dit stappenplan bevat niet alleen het proces om de waarde te bepalen en te kijken naar financiering, maar ook welke partijen het meest geschikt zijn om te kopen of aan te verkopen. Hierbij helpt Claassen, Moolenbeek & Partners je graag met bedrijfsovername advies. Kennis van de zorgmarkt is een enorme pré bij het kiezen van de juiste bedrijfsovername adviseur.

Over de auteur

ir. Paul Thuijs

Paul Thuijs, partner in Utrecht, heeft veel ervaring in de groothandel en E-commerce en is uitstekend inzetbaar in het MKB, de medische en gezondheidszorg omgeving. Zet zich met passie in voor MKB Financiering en voor u een ondernemingsplan maken.

Je kunt hem bereiken op 06 – 55 69 43 42 of via mail.